Φυτεμένα Δώματα
Γράφει η Μαρία Έλληνα
Αρχιτέκτονας μηχανικός
Σήμερα που το μπετόν κατακλύζει τις πόλεις η ανάγκη αναζήτησης τρόπων δημιουργίας δομών φιλικών προς το περιβάλλον είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Λύσεις όχι αποσπασματικές αλλά που να συγκροτούν έναν ολόκληρο τρόπο σκέψης. Η πυκνή και ανεξέλεγκτη δόμηση στα αστικά κέντρα και η απουσία υπαίθριων χώρων πρασίνου εντείνουν το φαινόμενο των αστικών θερμικών νησίδων, όπως επίσης και τα προβλήματα μειωμένης ατμοσφαιρικής υγρασίας και μόλυνσης της ατμόσφαιρας.
Τα φυτεμένα δώματα είναι μια καλή λύση για τα πιο πάνω προβλήματα. Έχουν πολλά πλεονεκτήματα πέραν της ευχάριστης παρουσίας φυσικού περιβάλλοντος. Βελτιώνουν το κλίμα της πόλης, εμπλουτίζουν τον αέρα με οξυγόνο, ενώ ταυτόχρονα μειώνουν το διοξείδιο του άνθρακα, παρέχουν θερμική προστασία και δροσισμό της κατοικίας ενώ προστατεύουν από την έντονη καλοκαιρινή ακτινοβολία.
Φυτεμένο δώμα (Roof Garden) είναι η επιφάνειας δώματος ή εξώστη, όπου πραγματοποιούνται παρεμβάσεις σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της τεχνικής για την εγκατάσταση βλάστησης. Το φυτεμένο δώμα είναι ένα σύστημα πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης εξειδικευμένων υλικών, υποστρώματος ανάπτυξης φυτών, αρδευτικού συστήματος, και βλάστησης. Η συμβολή τους στο περιβάλλον είναι σημαντική, αφού αυξάνεται το ποσοστό πρασίνου στον αστικό ιστό, μειώνεται το φαινόμενο της «θερμικής νησίδας», μειώνεται η ηχορρύπανση και έχουμε διαχείριση των όμβριων υδάτων. Επίσης τα φυτεμένα δώματα αυξάνουν την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και την μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Αποτελούν μέσο θερμικής μόνωσης του κτιρίου, λόγω των υλικών από τα οποία αποτελούνται (χώμα ικανού πάχους και αέρας που εγκλωβίζεται μεταξύ των φυλλωμάτων των φυτών). Θα πρέπει, βέβαια, να συνδυάζονται με κατάλληλα θερμομονωμένη και υγρομονωμένη κατασκευή της οροφής.
Το καλοκαίρι το φυτεμένο δώμα εμποδίζει την ηλιακή ακτινοβολία να φθάσει στο κτιριακό κέλυφος, μέσω της σκιάς που δημιουργούν τα φυτά στην επιφάνειά του. Πρακτικά μπορούμε να πούμε ότι μηδενίζει την επίδραση της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας στην οροφή του κτιρίου, η οποία αποτελεί σημαντική πηγή θερμικής επιβάρυνσης του κτιρίου. Αυτό οφείλεται στην ιδιότητα του χώματος να κρατά σταθερή την θερμοκρασία κάτω από την επιφάνειά του. Εν γένει το φυτεμένο δώμα συνεισφέρει στη δημιουργία ήπιων συνθηκών στους χώρους πάνω από τους οποίους τοποθετείται.
Τόσο η κατασκευή του, όσο και η επιλογή των φυτών πρέπει να εξαρτάται από το είδος της οροφής, αλλά και από τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Σε γενικές γραμμές για 1 μ. χώμα μπορούμε να έχουμε ψηλή φύτευση, ενώ για 0,60 μ. μπορούμε να έχουμε τυπική μεσαία. Δεν πρέπει να παραληφθεί ότι είναι καλό να γίνει πρόβλεψη ύπαρξης φυτεμένου δώματος από το στάδιο της μελέτης του κτιρίου έτσι ώστε να δημιουργηθεί κατασκευή στατικά επαρκής να δεχτεί το μεγάλο φορτίο του χώματος και της φύτευσης. Επίσης πρέπει να γίνει σωστή μελέτη θερμομόνωσης και πάνω από όλα στεγάνωσης.
Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων σύμφωνα με την ολοκληρωμένη τεχνολογία κατασκευής αποτελεί μια σύγχρονη εφαρμογή αρχιτεκτονικού και περιβαλλοντικού σχεδιασμού.
