Η Σουηδική Βασιλική Ακαδημία απένειμε το Νομπέλ Ιατρικής σε τρεις νευροεπιστήμονες, στον Tζον Ο Κιφ και στο ζεύγος Έντβαρντ και Μέι-Mπριτ Μόζερ για τη μελέτη του «συστήματος πλοήγησης» του εγκεφάλου.
the Royal Swedish Academy awarded the Nobel Prize for Medicine in three neuroscientists
Στον 75χρονο αμερικανο-βρετανό ψυχολόγο Τζον Ο Κιφ και στο ζεύγος των νορβηγών νευροεπιστημόνων ‘Εντβαρντ και Μέι-Mπριτ Μόζερ απονέμεται το φετινό Νομπέλ Ιατρικής, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Βασιλικής Ακαδημίας στην Στοκχόλμη. Οι έρευνες των τριών επιστημόνων στον τομέα της νευροεπιστήμης και της μελέτης του ανθρώπινου εγκεφάλου κρίθηκαν ιδιαίτερα σημαντικές, αφού για πρώτη φορά καταγράφουν με ακρίβεια το σύστημα με το οποίο ο εγκέφαλος εντοπίζει τη θέση του στο χώρο και καθορίζει την πλοήγηση και τον προσανατολισμό του μέσα σ‘ αυτόν.
Πρόκειται με απλά λόγια για ένα είδος βιολογικού συστήματος «GPS», με το οποίο ο εγκέφαλος δίνει εντολές για την κίνηση, ενώ παράλληλα αποκαλύπτει σημαντικές πληροφορίες για το συνολικό σύστημα αντίληψης των εξωτερικών ερεθισμάτων. Ειδικότερα οι έρευνες των τριών επιστημόνων εστιάζουν στην μελέτη ειδικών εγκεφαλικών κυττάρων που είναι υπεύθυνα για τον καθορισμό της λειτουργίας του προσανατολισμού. «Οι έρευνες του Τζον Ο Κιφ, της Μέι-Mπριτ Μόζερ και του Έντβαρντ Μόζερ έχουν επιλύσει ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει φιλοσόφους και επιστήμονες επί σειρά αιώνων», αναφέρει στην αιτιολογική της έκθεση η επιτροπή απονομής του Νομπέλ Ιατρικής.
Χαρτογραφώντας τον χώρο γύρω μας
Πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος «χαρτογραφεί» τον περιβάλλοντα χώρο και πώς μπορούμε να πλοηγηθούμε με ασφάλεια σε ένα περίπλοκο εξωτερικό περιβάλλον; Κάπως έτσι διαμορφώνεται σε απλή γλώσσα το θεμελιώδες ερώτημα που απασχόλησε ήδη από τη δεκατία του 1970 τον Τζον Ο Κιφ. Ο αμερικανο-βρετανός επιστήμονες είχε υποστηρίξει ήδη από το 1971 βάσει πειραματικών πορισμάτων σε ποντίκια ότι κάποια ειδικά κύτταρα του ιππόκαμπου αντιδρούσαν με συγκεκριμένο τρόπο ανάλογα με την αλλαγή θέσης στο χώρο, δημιουργώντας σταδιακά έναν εικονικό «χάρτη» βάσει του οποίου τα ποντίκια κινούνταν στον χώρο.
Πάνω από τρεις δεκαετίες αργότερα, το 2005, το ζεύγος Μόζερ προχώρησε ένα βήμα παρακάτω στην αποκρυπτογράφηση του «αόρατου» αυτού συστήματος της ανθρώπινης πλοήγησης. Οι ορβηγοί νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν κάποιες κυψελίδες στην επιφάνεια νευρικών κυττάρων οι οποίες ήταν αυτές που δημιουργούσαν ένα σύστημα συντονισμού των εγκεφαλικών διεργασιών προκειμένου στη συνέχεια ο εγκέφαλος να μπορεί να αναγνωρίζει τη θέση στην οποία βρίσκεται και βάσει αυτής να συντονίζει την κάθε του κίνηση.
Η λειτουργία αυτή του εγκεφάλου σχετίζεται περαιτέρω και με τη λειτουργία της μνήμης, η οποία συσχετίζει τα γεγονότα με συγκεκριμένο χώρο. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της σουηδικής επιτροπής η έρευνα στον τομέα αυτό συσχετίζεται έντονα και με την έρευνα πάνω στη νόσο Αλτσχάιμερ, αφού οι ασθενείς που πάσχουν από αυτήν χάνουν την αίσθηση της τοποθέτησής τους στο χώρο. «Πρόκειται για ένα από τα πρώτα μέρη του εγκεφάλου που επηρεάζονται από την εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες ανακαλύψεις να οδηγήσουν στην καλύτερη κατανόηση των αιτίων που προκαλούν το Αλτσχάιμερ και άλλες νόσους», ανέφερε ο Tόρκελ Κλίνγκμπεργκ, καθηγητής γνωστικής νευροεπιστήμης και μέλος της σουηδικής επιτροπής.
Οι τρεις επιστήμονες αναμένεται να μοιραστούν το σημαντικό αυτό χρηματικό βραβείο, το οποίο ανέρχεται στις 870.000 ευρώ. Η επίσημη τελετή βράβευσης αναμένεται να λάβει χώρα στην Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου.
