Από τα 750 εκατομμύρια σκυλιά που εκτιμάται ότι ζουν σήμερα σε όλο τον κόσμο, περίπου επτά στα δέκα είναι αδέσποτα. Και, όπως φαίνεται, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου δεν είναι και φίλος της άγριας ζωής.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης επανεξέτασαν την (περιορισμένη) διαθέσιμη βιβλιογραφία για το θέμα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα αδέσποτα κυρίως σκυλιά αποτελούν πληγή για τα οικοσυστήματα.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Βiological Conservation», έρχεται να προστεθεί σε πρόσφατη έρευνα για τις γάτες. Η έρευνα έδειχνε ότι οι γάτες, κυρίως οι αδέσποτες σκοτώνουν κάθε χρόνο γύρω στα 30 δισεκατομμύρια ζώα, μόνο στην περιοχή των ΗΠΑ.
Σκύλος: δημιούργημα και ευθύνη του ανθρώπου
Ενδημικοί πληθυσμοί σκύλων δεν υπάρχουν πουθενά στον κόσμο, αφού ο σκύλος είναι μια εξημερωμένη μορφή του λύκου που δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο. Ακόμα και τα αγριόσκυλα της Αφρικής και τα ντίνγκο, τα αγριόσκυλα της Αυστραλίας, είναι στην πραγματικότητα απόγονοι κατοικίδιων σκύλων που έμειναν αδέσποτοι.
Και, παρόλο που ο άνθρωπος εξαφάνισε εσκεμμένα το λύκο από πολλές περιοχές, δεν φρόντισε να προλάβει το πρόβλημα των αδέσποτων σκύλων.
Η κατάσταση είναι αναμενόμενο να δημιουργεί οικολογικά προβλήματα, κυρίως σε μικρά νησιά χωρίς φυσικούς θηρευτές, αφού ο σκύλος παραμένει κυνηγός εκ φύσεως και θα επιτεθεί σε κάθε μικρό ζώο αν του δοθεί η ευκαιρία.
Σε μια προσπάθεια να εκτιμήσουν το μέγεθος του προβλήματος, ο δρ Ντέιβιντ Μακντόναλντ και οι συνεργάτες του στην Οξφόρδη πραγματοποίησαν μια μετα-ανάλυση 69 προηγούμενων μελετών για τη σχέση των σκύλων με την άγρια ζωή σε μη αστικές περιοχές. Όλες αυτές οι δημοσιεύσεις εκτός από τρεις διαπίστωναν ότι οι αδέσποτοι σκύλοι έχουν επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, κυρίως λόγω της δράσης τους ως θηρευτών. Ο παγκόσμιος πληθυσμός των σκύλων εκτιμάται στα 750 εκατ. από τα οποία το 75% εκτιμάται ότι αντιστοιχεί στα αδέσποτα.
Μερικά παραδείγματα:
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ένας και μόνο γερμανικός ποιμενικός στο δάσος του Γουαϊτίνγκι της Νέας Ζηλανδίας σκότωσε έως και 500 κίβι, απειλούμενα ενδημικά πτηνά. Το σκυλί είχε κολάρο, ιδιοκτήτης όμως δεν βρέθηκε.
Το 2006, μια αγέλη 12 αδέσποτων σκυλιών βρέθηκε να εξολοθρεύει ένα απειλούμενο είδος βατράχου στο μικρό νησί Βίουα των Φίτζι. Δέκα από αυτά τελικά εξημερώθηκαν και απομακρύνθηκαν, και τα άλλα δύο θανατώθηκαν.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι οι έρευνες που έχουν γίνει ως σήμερα για τα αδέσποτα σκυλιά επικεντρώνονται στη μετάδοση ασθενειών όπως η λύσσα και τείνουν να αγνοούν τις ευρύτερες οικολογικές επιπτώσεις.
Παρενέργειες στα οικοσυστήματα και από τις ασθένειες
Ακόμα και οι ασθένειες πάντως που μεταφέρουν οι σκύλοι μπορούν από μόνες τους να έχουν παρενέργειες στα οικοσυστήματα, όπως στην περίπτωση της λύσσας που μεταδίδεται σε πολλά άλλα θηλαστικά, ακόμα και στον εξαιρετικά σπάνιο λύκο της Αιθιοπίας.
«Παρά την αυξανόμενη αναγνώριση των δυνητικών προβλημάτων που δημιουργούν οι σκύλοι για την άγρια ζωή, η βιβλιογραφία που εξετάσαμε προσφέρει ελάχιστες λύσεις σε θέματα διατήρησης του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα για προβλήματα που δεν σχετίζονται με ασθένειες» γράφουν οι ερευνητές.
Επισημαίνουν ότι οι αρχές είναι συνήθως απρόθυμες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα επειδή η θανάτωση των αδέσποτων δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή και το κόστος άλλων μέτρων, όπως η παρακολούθηση και η στείρωση, θεωρείται απαγορευτικό. Σίγουρα όμως η μεγαλύτερη ευθύνη βαραίνει όσους εγκαταλείπουν αδέσποτο τον καλύτερο φίλο τους.
