Μια κολοσσιαία πλημμύρα σημειώθηκε εν αγνοία μας κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής διοχετεύοντας έξι δισεκατομμύρια τόνους νερού προς άγνωστη κατεύθυνση – το πιθανότερο στον ωκεανό. Το τεράστιο αυτό «άδειασμα» προξενήθηκε σύμφωνα με τους επιστήμονες από την υπερχείλιση μιας υποπαγετώνιας λίμνης και άφησε τη σφραγίδα του δημιουργώντας στην επιφάνεια της λευκής ηπείρου έναν κρατήρα με έκταση όσο η Πάρος και η Σαντορίνη μαζί!
Υποπαγετώνιες λίμνες
Βαθιά κάτω από τους μόνιμους πάγους που καλύπτουν την Ανταρκτική υπάρχουν λίμνες γλυκού νερού – οι λεγόμενες υποπαγετώνιες λίμνες – οι οποίες δεν επικοινωνούν άμεσα με τον ωκεανό. Οι λίμνες αυτές – μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί 400 – παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Αφενός μπορούν να δώσουν σημαντικές πληροφορίες για την κατανόηση της κυκλοφορίας του νερού και της δυναμικής κάτω από την επιφάνεια των πάγων και αφετέρου, καθώς έχουν εξελιχθεί απομονωμένες από οποιαδήποτε εξωτερική επιρροή, θεωρείται ότι ενδέχεται να φιλοξενούν προϊστορικές μορφές ζωής.
Μια τέτοια υποπαγετώνια λίμνη θεωρείται ότι προκάλεσε τον τεράστιο κρατήρα που εντοπίστηκε πριν από μερικά χρόνια στο ανατολικό τμήμα της Ανταρκτικής. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τον δορυφόρο CryoSat του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) και συνδυάζοντάς τα με παλαιότερα στοιχεία από τον δορυφόρο ICEsat της NASA ομάδα ερευνητών από βρετανικά πανεπιστήμια και την ESA κατόρθωσαν όχι μόνο να χαρτογραφήσουν τον κρατήρα αλλά και να προσδιορίσουν το μέγεθος του «πλημμυρικού γεγονότος» που τον προκάλεσε.
Ένα Λοχ Νες κάτω από τον πάγο
Όπως περιγράφουν οι επιστήμονες στη μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Geophysical Research Letters», από το 2007 ως το 2008, επί περίπου 18 μήνες, μια υποθαλάσσια λίμνη που βρισκόταν σε βάθος 3 χλμ. κάτω από τον πάγο υπερχείλισε και άρχισε σιγά σιγά να «αδειάζει». Οι ερευνητές εκτιμούν ότι έξι κυβικά χλμ. νερού (ποσότητα περίπου όση το Λοχ Νες, όπως εξήγησε ο επικεφαλής της μελέτης Μάλκομ Μακ Μίλαν του Πανεπιστημίου του Λιντς στο BBC) διοχετεύθηκαν μάλλον στον Νότιο Ωκεανό. Το κενό που άφησαν πίσω τους προκάλεσε καθίζηση του πάγου με αποτέλεσμα την εμφάνιση του κρατήρα στην επιφάνεια.
Η ανακάλυψη προσφέρει νέες γνώσεις για την Ανταρτική και τις υποπαγετώνιες λίμνες της, γεννάει όμως ταυτόχρονα και μερικά σοβαρά ερωτηματικά. Οπως αναφέρεται στο σχετικό δελτίο Τύπου της ESA, η ποσότητα του νερού που «έφυγε» στον ωκεανό αντιστοιχεί στο ένα δέκατο της τήξης των πάγων που συντελείται στην Ανταρτική μέσα σε ένα χρόνο και αυτή η «κρυφή» πηγή παραπανίσιων υδάτων δεν είχε ως τώρα υπολογιστεί από τους ειδικούς. Επίσης η «θαμμένη» κάτω από τον πάγο λίμνη φαίνεται ότι έχει αρχίσει σιγά σιγά να γεμίζει και πάλι – γεγονός το οποίο σημαίνει ότι τουλάχιστον κάποιες από τις υποπαγετώνιες λίμνες της Ανταρτικής ίσως τελικά να μην είναι τόσο απομονωμένες και «ανέπαφες» όσο νομίζαμε.
