Eναν νέο τύπο κουνουπιού εξαιρετικά επικίνδυνο επιδημιολογικά και άμεσα υπεύθυνο για την εξάπλωση του ιού του Δυτικού Νείλου εντόπισαν Ελληνες και Πορτογάλοι ερευνητές στα χωριά των νομών Θεσσαλονίκης και Πέλλας. Οπως προκύπτει από την έρευνα, τα νέα αυτά κουνούπια προέρχονται από σχετικά σπάνιες διασταυρώσεις μεταξύ των δύο συνηθισμένων τύπων κουνουπιών Culex, που τρέφονται αποκλειστικά είτε από πουλιά (pipiens form – ornithophilic, ορνιθόφιλα) είτε από θηλαστικά (molestus form – mammophilic, ανθρωπόφιλα).
«Για λόγους που δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένοι, όταν οι δύο αυτοί πληθυσμοί βρίσκονται σε επαφή -κάτι που συμβαίνει πιο συχνά σε θερμότερα κλίματα, όπως αυτά που απαντώνται στη Ν. Ευρώπη- διασταυρώνονται μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να έχει σημαντικές επιδημιολογικές συνέπειες», εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Μοριακής Εντομολογίας του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιάννης Βόντας. Οι κλιματικές αλλαγές και η συνακόλουθη αύξηση της θερμοκρασίας δεν αποκλείονται να συνέβαλαν στη δημιουργία του νέου αυτού είδους κουνουπιών. «Αν και προσωπικά δεν έχω πειστεί απόλυτα για τη ραγδαία εξέλιξη των κλιματικών αλλαγών, είναι γεγονός ότι αν αυξάνεται η θερμοκρασία είναι δυνατό να επηρεάζονται οι πληθυσμοί των κουνουπιών», σημειώνει. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα νέα αυτά κουνούπια δεν διαφέρουν μορφολογικά-φαινοτυπικά από τα «κανονικά» κουνούπια και μπορούν να ταυτοποιηθούν μόνο με μοριακές μεθόδους.
Εξαιρετικά επικίνδυνο
Παρ’ όλα αυτά, ο καθηγητής και επικεφαλής του ελληνικού κλιμακίου της ευρωπαϊκής έρευνας σημειώνει ότι οι υβριδικοί πληθυσμοί κουνουπιών είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι. Ο λόγος είναι ότι τρέφονται τόσο από πουλιά όσο και από θηλαστικά, γεγονός το οποίο αυξάνει περισσότερο τον κίνδυνο της άμεσης μετάδοσης του ιού του Δυτικού Νείλου από τα πουλιά, που αποτελούν το μέσο μετάδοσης του ιού προς τον άνθρωπο. Ο ίδιος, πάντως, εμφανίζεται καθησυχαστικός για το ενδεχόμενο εμφάνισης νέων κρουσμάτων του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, λόγω των υβριδικών κουνουπιών. «Εφόσον τα έργα καταπολέμησης ξεκινήσουν έγκαιρα και εκτελεστούν σωστά, θεωρώ ότι δεν πρέπει να υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία», αναφέρει. Εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία του για μια ενδεχόμενη επανεμφάνιση εντομομεταδιδόμενων νόσων όπως η ελονοσία και ο κίτρινος πυρετός – κάτι που θα οφείλεται στην παρουσία όλων των τύπων κουνουπιών. «Σε παγκόσμιο επίπεδο παρατηρείται η επανεμφάνιση νόσων που είχαν εξαλειφθεί. Οι κύριοι λόγοι φαίνεται να είναι ανθρωπογενείς και συμπεριλαμβάνουν διάφορες παραμέτρους της παγκοσμιοποίησης, όπως η συνεχιζόμενη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού κατοίκων στις πόλεις, η τεράστια κινητικότητα ανθρώπων, αλλά και η μεγάλη αύξηση στις μεταφορές ζώων που συχνά είναι φορείς ασθενειών. Επίσης, είναι πλέον εμφανές ότι οι ασθένειες αυτές όταν εισάγονται σε νέα μέρη πολύ δύσκολα εξαλείφονται», υπογραμμίζει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση αναφορικά με την επανεμφάνιση εντομομεταδιδόμενων ασθενειών. «Το αντίθετο θα έλεγα. Τα προβλήματα των κουνουπιών στην Ελλάδα και των ασθενειών που μεταφέρουν (μεταξύ των οποίων και η ελονοσία) αποτελούν ολοένα συχνότερα αντικείμενο συζήτησης στις ημερίδες του ΠΟΥ, ως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του γενικότερου προβλήματος, καθώς απειλούν άμεσα τόσο τη δημόσια υγεία όσο και την τουριστική οικονομία, σε μια κρίσιμη για τη χώρα μας συγκυρία», λέει ο Γ. Βόντας.
