Πριν από περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια, στα τέλη της Τριαδικής Περιόδου, οι μισοί οργανισμοί της Γης εξαφανίστηκαν απότομα σε μια μυστηριώδη καταστροφή, η οποία άνοιξε το δρόμο για το βασίλειο των δεινοσαύρων. Νέα μελέτη, βασισμένη σε ακριβείς τεχνικές ραδιοχρονολόγησης πετρωμάτων, συνηγορεί τώρα στη θεωρία ότι η μαζική εξαφάνιση προκλήθηκε από τερατώδεις ηφαιστειακές εκρήξεις.
Η θεωρία των ηφαιστειακών εκρήξεων έχει τεθεί στο τραπέζι εδώ και χρόνια. Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν ήταν βέβαιος ότι αυτές οι βίαιες εκροές λάβας συνέβησαν πριν αρχίσει να εξαφανίζεται μαζικά η ζωή στη Γη.
Η νέα έρευνα, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό Science, χρονολογεί την πρώτη φάση των εκρήξεων στα 201,56 εκατομμύρια χρόνια, όταν ξεκίνησε η μαζική εξαφάνιση. Επιπλέον, κάτω από τα στερεοποιημένα ηφαιστειακά πετρώματα, οι ερευνητές εντόπισαν απολιθωμένους κόκκους γύρης και διάφορους σπόρους, ένδειξη ότι το οικοσύστημα παρέμειναν άθικτα πριν από την εκροή λάβας.
Οι εκρήξεις που γέννησαν τον Ατλαντικό
Οι εκροές λάβας που ενδέχεται να κρύβονται πίσω από το επεισόδιο της Τριαδικής εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να καλύψουν μια περιοχή λίγο μικρότερη από την Αυστραλία. Συνέβησαν όταν όλη η ξηρά της Γης ήταν συγκεντρωμένη σε μια υπερήπειρο. Σήμερα, η στερεοποιημένη λάβα, μια μορφή βασάλτη, απαντάται σε τέσσερις ηπείρους.
Οι αμερικανοί ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη κατάφεραν να χρονολογήσουν με πρωτοφανή ακρίβεια τέσσερις επιμέρους ηφαιστειακές εξάρσεις, εξετάζοντας το ρυθμό διάσπασης ισοτόπων του ουρανίου σε άτομα μολύβδου.
Η ανάλυση αποκαλύπτει ότι η πρώτη φάση ξεκίνησε στην περιοχή του σημερινού Μαρόκου, επεκτάθηκε στις ανατολικές ακτές της σημερινής Αμερικής, και διήρκεσε μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Νέες ηφαιστειακές εξάρσεις ακολούθησαν 60.000 χρόνια, 270.000 χρόνια και 620.000 χρόνια μετά το πρώτο αυτό επεισόδιο, δημιουργώντας τελικά ένα ρήγμα που μεγάλωσε και σχημάτισε τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Η χρονολόγηση συνηγορεί στη θεωρία της ηφαιστειακής δραστηριότητας, δεν αρκεί όμως για να αποδείξει ότι ο παράγοντας αυτός ήταν η αιτία, ή η μόνη αιτία, της μαζικής εξαφάνισης -έχουν εξάλλου προταθεί κι άλλες εξηγήσεις, όπως κάποια απότομη κλιματική αλλαγή.
Πρακτικά, όμως, ίσως είναι αδύνατο να υπάρξουν ποτέ αποδείξεις. Η νέα μελέτη ενισχύει τις υποψίες ότι οι ηφαιστειακές εκρήξεις έκρυψαν το φως του ήλιου και προκάλεσαν πολυετείς χειμώνες. Στη συνέχεια ο πλανήτης δεν αποκλείεται να πέρασε σε μια φάση φονικής θέρμανσης λόγω της αύξησης του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να αυξήσει επικίνδυνα την οξύτητα των ωκεανών.
Το επεισόδιο της Τριαδικής ήταν το τέταρτο από τα πέντε γνωστά κύματα μαζικής εξαφάνισης ειδών. Το πέμπτο κύμα εξαφάνισε τους δεινόσαυρους πριν από 65 εκατ. χρόνια και άνοιξε το δρόμο για την κυριαρχία των θηλαστικών.
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν μάλιστα ότι ο πλανήτης διανύει σήμερα ένα έκτο επεισόδιο μαζικής εξαφάνισης, για το οποίο υπαίτιος δεν μπορεί παρά να είναι ο άνθρωπος.
