ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ
Στην Κύπρο, η ενέργεια αποτελεί έναν από τους σημαντικούς τομείς της οικονομίας. Ο τομέας της ενέργειας χαρακτηρίζεται από την υψηλή εξάρτηση από εισαγόμενες πηγές ενέργειας, την έντονη κυριαρχία του πετρελαίου στο ενεργειακό ισοζύγιο, την ταχεία αύξηση της ενεργειακής ζήτησης, τις δυσκολίες διασύνδεσης με τα ευρωπαϊκά δίκτυα, λόγω γεωγραφικής θέσης, καθώς επίσης και το σχετικά χαμηλό βαθμό διείσδυσης και αξιοποίησης των ΑΠΕ.
Έτσι τα τελευταία χρόνια, το κυπριακό ενεργειακό σύστημα παρουσιάζει έντονη δυναμικότητα καθώς διανύει μια περίοδο σημαντικών αλλαγών, με την απελευθέρωση των αγορών ενέργειας (ηλεκτρισμού) όπως αυτή επιβάλλεται από τις ισχύουσες Οδηγίες, την απόφαση για εισαγωγή και διείσδυση του Φυσικού Αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, την προώθηση των ΑΠΕ και σύγχρονων συστημάτων συμπαραγωγής, και της εξοικονόμησης ενέργειας, αλλαγές οι οποίες επιβάλλουν διαρθρωτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων στην ενέργεια.
Η κυβέρνηση της Κύπρου αναγνωρίζοντας τη θετική συμβολή που θα έχει η εισαγωγή και χρήση του Φυσικού Αερίου στην οικονομία και στο περιβάλλον της Κύπρου ανέθεσε, μετά από σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (Αρ.20/2001), σε εξ Υπουργών Επιτροπή να διατυπώσει όρους εντολής για την ετοιμασία μελέτης από εμπειρογνώμονες αναφορικά με τη μεταφορά και χρήση Φυσικού Αερίου στην Κύπρο.
Μετά από σχετικό διαγωνισμό που προκηρύχθηκε από το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού προσελήφθηκε συμβουλευτικός οίκος ο οποίος εκπόνησε μελέτη, η οποία ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2002 και κατέδειξε ότι ο πλέον οικονομικός και εξασφαλισμένος τρόπος προμήθειας και μεταφοράς Φυσικού Αερίου στην Κύπρο είναι σε υγροποιημένη μορφή.
Η μελέτη κατάδειξε επίσης ότι η χρήση του Φυσικού Αερίου στην Κύπρο περιορίζεται στο παρόν τουλάχιστο στάδιο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ενόψει της έλλειψης άλλων μεγάλων καταναλωτών.
Ως εκ τούτου στις 21 Σεπτεμβρίου άρχισαν οι γεωτρήσεις για εντοπισμό υδρογοναθράκων στον κυπριακό θαλάσσιο χώρο και ειδικότερα στο οικόπεδο «12», το οποίο έχει μετονομασθεί από την εταιρεία «Νoble Energy» σε «Αφροδίτη», σύμφωνα με είδηση που μετέδωσε το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου.
Όπως μετέδωσε το ΡΙΚ, η εξέδρα με το γεωτρύπανο, το οποίο βρισκόταν για εργασίες σε περιοχή του Ισραήλ, μετακινήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου με προορισμό το «Αφροδίτη», όπου σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα εργασθεί για περίπου τέσσερις μήνες. Με τον εντοπισμό τους θα αρχίσει η διαδικασία για την αξιοποίησή τους. Από ότι φάνηκε μέχρι στιγμής, όμως, το κοίτασμα στο οικόπεδο Αφροδίτη ξεπερνά κάθε προσδοκία. Αφού σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις το μέγεθος του κοιτάσματος που βρίσκεται εντός της κυπριακής ΑΟΖ είναι πολλαπλάσιο από αυτό που αρχικά εκτιμάτο ότι θα είναι κατά 30%-40% .
Παρ΄ όλα αυτά, η εταιρεία Noble Energy ανησυχεί γιατί ακόμα δεν λήφθηκαν οι αποφάσεις για την επόμενη μέρα. Σύμφωνα, με πληροφορίες της εφημερίδας «Φιλελεύθερος», παρά τον ενθουσιασμό από τη σχεδόν απρόσκοπτη εργασία και τα υπεραισιόδοξα αποτελέσματα στην «Αφροδίτη», στη Noble Energy επικρατεί προβληματισμός για το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στις συμφωνίες της με την κυπριακή κυβέρνηση -κάτι που ζητά εδώ και δέκα μήνες- σε σχέση με την αξιοποίηση της παραγωγής του φυσικού αερίου.
Η ηγεσία της Noble, έχει εκφράσει ήδη ανοικτά τους προβληματισμούς της για τη «σιγήν ιχθύος» που τηρεί η κυβέρνηση στο συνέδριο των επικεφαλής των μεγαλύτερων εταιρειών ενέργειας στον κόσμο.
Όμως την απορία γιατί δεν λαμβάνονται ακόμα οι αναγκαίες κυβερνητικές αποφάσεις για τα επόμενα βήματα, όπως για αγωγούς και μονάδα υγροποίησης, υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι της Noble την εκφράζουν και σε συναντήσεις τους και με υψηλόβαθμους παράγοντες της οικονομίας και της κοινωνίας της Κύπρου. Και ζητούν απόψεις για το τι πρέπει να πράξει επιπλέον η ίδια η εταιρεία, για να ληφθούν οι αποφάσεις αυτές από την κυβέρνηση, αφού το στάδιο των ερευνών ολοκληρώνεται, χωρίς να είναι ορατό το επόμενο βήμα.
Το πρόβλημα εντοπίζεται στην εξέλιξη της συμφωνίας με την αμερικανική Noble. Οι αμερικανο – ισραηλινοί επιδιώκουν να δημιουργηθεί στην περιοχή του Βασιλικού στη Λεμεσό ένας τερματικός σταθμός υγροποιημένου αερίου (LNG) που θα μεταφέρεται στο σημείο αυτό με θαλάσσιους αγωγούς όχι μόνον από το Οικόπεδο 12, αλλά και από άλλα θαλάσσια οικόπεδα και από την περιοχή αυτή με άλλους υποθαλάσσιους αγωγούς να μεταφέρεται πρωτίστως στην Ελλάδα και εν συνεχεία στην Ευρώπη.
Το σχέδιο προβλέπει την τροφοδοσία φυσικού αερίου στην Ευρώπη και συνέταιροι της κυπριακής κυβέρνησης αξιοποιούν το γεγονός ότι η Κύπρος είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να υπάρξει ωστόσο ένας τέτοιος σταθμός, θα πρέπει να κατασκευασθεί με δαπάνες της κυπριακής κυβέρνησης και το κόστος κατασκευής και λειτουργίας του (μαζί με τους αγωγούς) υπολογίζεται περίπου σε 10 δισ. ευρώ.
Νευρική κρίση προκαλούν οι γεωτρήσεις στην Άγκυρα
Στον αντίποδα, όμως, είναι η Τουρκία, που οι γεωτρήσεις τις προκαλούν «νευρική κρίση». Με σκοπό, να αναστρέψει το σκηνικό που διαμορφώνεται με τις γεωτρήσεις της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, αποφάσισε την αποστολή στην περιοχή Τούρκων καταδρομέων των Δυνάμεων Υποβρυχίων Καταστροφών (SAT) και Δυνάμεων Υποβρύχιας Άμυνας (SAS) με φρεγάτες και ελικόπτερα.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Μπουγκιούν, έχει καταρτιστεί ένας χάρτης με δέκα «κρίσιμες» θαλάσσιες ζώνες οι οποίες ορίστηκαν, βάσει της σπουδαιότητάς τους, σε κόκκινες, κίτρινες και μπλε και εκπονήθηκε ένα σχέδιο τριών σταδίων με σκοπό να έχει η Άγκυρα ενεργό παρουσία στην εν λόγω περιοχή. Το σχέδιο αυτό προβλέπει ότι τρεις φρεγάτες, ένα πλοίο επιμελητείας, τρία ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού και μονάδες των SAT και SAS θα περιπολούν εναλλακτικά στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
Η πρώτη ομάδα θα μεταβεί στην περιοχή και θα παραμείνει μέχρι τις 15 Νοεμβρίου, η δεύτερη ομάδα θα παραμείνει στην περιοχή από τις 15 Νοεμβρίου 2011 μέχρι τις 15 Μαΐου 2012 και η τρίτη ομάδα από τις 15 Μαΐου 2012 μέχρι 15 Αυγούστου 2012.
Ωστόσο, η Άγκυρα, ναι μεν, λεκτικά να ανεβάζει τους τόνους απειλώντας για λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων, ωστόσο γνωρίζει καλά ότι οι επιλογές που έχει για να αποτρέψει τις έρευνες δεν είναι πολλές. Απέναντί της έχει συμφέροντα δισεκατομμυρίων, που δεν πρόκειται να κάνουν πίσω. Το Ισραήλ έχει κινητοποιήσει ήδη τη στρατιωτική του μηχανή στην περιοχή.
