Μεγάλος αριθμός χρησιμοποιημένων ελαστικών απορρίπτονται ανεξέλεγκτα σε διάφορα σημεία της Κύπρου με όλους τους συνεπαγόμενους κινδύνους για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι υπάρχει σύστημα που εκπληρώνει τις υποχρεώσεις των εισαγωγέων και μαζεύει ελαστικά από όλη την Κύπρο. Πρόκειται για το συλλογικό σύστημα διαχείρισης RTM Tyres Recyclying Co Ltd, το οποίο έχει την ευθύνη για την συλλογή των ελαστικών από τα συνεργεία εφαρμογής ελαστικών και την κατάλληλη διαχείρισή τους καθορίζοντας περιβαλλοντικό τέλος.
Ωστόσο, στο πρόβλημα που παρατηρείται συντείνει το κενό που παρατηρείται με την απουσία συστήματος για την ανακύκλωση και τη δημιουργία μονάδων επεξεργασίας. Σήμερα το θέμα της διαχείρισης των ελαστικών εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας θεωρείται πρόβλημα, καθώς οι δύο αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις που υπήρχαν είτε έχουν παύσει τη λειτουργία τους είτε αδυνατούν να παραλάβουν τα ελαστικά.
Μπροστά στους κινδύνους που υπάρχουν, όπως είναι η καύση ελαστικών σε ανοικτούς χώρους με επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με άκρως επιβλαβή καυσαέρια, και το κενό που υπάρχει στη σωστή διαχείριση της συγκεκριμένης ροής αποβλήτων, το Τμήμα Περιβάλλοντος βρίσκεται στη θέση να ανέχεται προσωρινά τα μέτρα διαχείρισής τους.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος, Κώστα Χατζηπαναγιώτου, τα μέτρα διαχείρισης κυμαίνονται μέσα στα πλαίσια της διασφάλισης της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, αλλά για τα οποία δεν έχουν εκδοθεί οι τελικές άδειες.
Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν, ιδιαίτερα έντονο είναι το ενδιαφέρον στην αγορά για το θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων ελαστικών. Ενώπιον του Τμήματος Περιβάλλοντος βρίσκονται στο στάδιο της εξέτασης ή και έχουν εξεταστεί μελέτες και εκθέσεις που υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους που θέλουν να εμπλακούν στο θέμα της διαχείρισης των χρησιμοποιημένων ελαστικών.
Στο παιχνίδι της διαχείρισης των αποβλήτων ελαστικών ενδιαφέρονται να μπουν νέοι παίκτες και ήδη εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από πέντε εταιρείες, οι οποίες υπέβαλαν αιτήσεις για χορήγηση άδειας.
Το Τμήμα Περιβάλλοντος έχει υπόψη του ότι μόλις η κατάλληλη υποδομή ξαναδημιουργηθεί, οι προσωρινές λύσεις δεν θα υφίστανται ανάγκη να υπάρχουν και θα ενημερωθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι για τις αδειοδοτημένες μονάδες.
Συγκεκριμένα, η αίτηση που υπέβαλε η CBp (Cyprus) Ltd έχει εξεταστεί στις 26/4/2012 και έχει δοθεί θετική εισήγηση από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΕΔΑ) για χορήγηση άδειας διάρκειας πέντε χρόνων για τη διαχείριση ελαστικών μέχρι το στάδιο του τεμαχισμού.
Η αίτηση της εταιρείας Stavros Georgiou & Son Ltd εξετάστηκε την 1/8/2013 και έχει δοθεί θετική εισήγηση από τη ΣΕΔΑ για χορήγηση άδειας διάρκειας πέντε χρόνων για τη διαχείριση ελαστικών μέχρι το στάδιο του τεμαχισμού.
Θετική εισήγηση από τη ΣΕΔΑ για χορήγηση άδειας διάρκειας πέντε χρόνων για αποθήκευση αποβλήτων ελαστικών έχει δοθεί στην εταιρεία Μ.Σ. (Σκύρα) Βάσα Λτδ η αίτηση της οποίας εξετάστηκε στις 4/7/2013, καθώς και στην εταιρεία Strat. Bioenergy Ltd, η αίτηση της οποίας εξετάστηκε την 1/8/2013.
Η πέμπτη αίτηση υποβλήθηκε από την εταιρεία Elianthos Holdings Ltd, και αναμένεται να υποβάλει άδεια οικοδομής, ώστε να μπορεί να υποβληθεί προς εξέταση στη ΣΕΔΑ.
Μέχρι στιγμής εξετάστηκε Μελέτη Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την κατασκευή και λειτουργία μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την πυρόλυση ελαστικών με εγκατεστημένη ισχύ 18.4 MW από την εταιρεία Bioland Energy Ltd, στη βιομηχανική περιοχή Αγίου Αθανασίου Λεμεσού. Η ΜΕΕΠ υποβλήθηκε στις 11/4/2013, εξετάστηκε στις 28/5/2013 και εκκρεμεί η έκδοση της γνωμάτευσης.
Προκαταρκτική έκθεση επιπτώσεων στο περιβάλλον για τις προσθηκομετατροπές σε υφιστάμενη βιομηχανική εγκατάσταση για πυρόλυση ελαστικών και παραγωγή ενέργειας στην περιοχή Επταγώνιας της επαρχίας Λεμεσού, από την εταιρεία Falcon Electricity Power Ltd. Η αίτηση υποβλήθηκε στις 7/6/2013, εξετάστηκε στις 24/7/2013 και εκκρεμεί η έκδοση γνωμάτευσης.
Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από το νόμο
Σχετικοί κανονισμοί για τη ρύθμιση της διαχείρισης των αποβλήτων ελαστικών με την εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και της «ευθύνης του παραγωγού» έχουν εγκριθεί από τον Φεβρουάριο του 2011. Με τους κανονισμούς καθορίζεται η υποχρέωση των εισαγωγέων για δημιουργία συστημάτων διασφάλισης της διαχείρισης αποβλήτων ελαστικών μέσω των διαδικασιών ανάκτησης.
Απώτερος σκοπός είναι η αποφυγή της ανεξέλεγκτης απόρριψης των αποβλήτων αυτών και η αξιοποίηση του υλικού τους ή/και του ενεργειακού περιεχομένου του.
Με βάση τη νομοθεσία, οι εισαγωγείς ελαστικών είχαν την υποχρέωση εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος των κανονισμών να δημιουργήσουν ατομικά ή συλλογικά συστήματα διαχείρισης, τα οποία να διασφαλίζουν τη συλλογή, μεταφορά και αξιοποίηση των αποβλήτων ελαστικών με περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο. Για τον σκοπό αυτό και με βάση μελέτης που έχει εκπονηθεί διαφάνηκε ότι ο αγοραστής των ελαστικών θα επιβαρύνεται με περιβαλλοντικό τέλος, το οποίο θα καλύπτει το κόστος διαχείρισης για τη συλλογή, μεταφορά και τελική διαχείριση των ελαστικών.
Επίσης, κάθε εισαγωγέας ελαστικών οφείλει για την έξοδο των ελαστικών του από τον λιμενικό χώρο να παρουσιάζει στην Αρχή Λιμένων Κύπρου αποδεικτικά στοιχεία εκπλήρωσης των περιβαλλοντικών του υποχρεώσεων.
Για την ομαλή λειτουργία του συστήματος τα συνεργεία εφαρμογής ελαστικών οφείλουν να προμηθεύονται ελαστικά μόνο από συμβεβλημένους σε Σύστημα εισαγωγείς ελαστικών.
