Πέντε φορές οξύτερη όσφρηση από τον άνθρωπο και δύο φορές από τον σκύλο διαθέτουν οι ελέφαντες σύμφωνα με ιαπωνική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Genome Research.
Οι ερευνητές του Τμήματος Εφαρμοσμένης Βιολογικής Χημείας του Πανεπιστημίου του Τόκιο, με επικεφαλής τον Γιοσιχίτο Νιιμούρα, ανέλυσαν δείγματα από διάφορα θηλαστικά, συγκρίνοντας πόσα γονίδια για εξειδικευμένους κυτταρικούς υποδοχείς για την όσφρηση διαθέτει το καθένα.
Η γενετική ανάλυση αποκάλυψε πως οι αφρικανικοί ελέφαντες, κατέχοντας 1.948 γονίδια όσφρησης, έναντι περίπου 1.000 των σκύλων, είναι «πρωταθλητές» μεταξύ των ζώων που μελετήθηκαν (αλόγων, χοίρων, λαγών, χιμπατζήδων, αγελάδων, τρωκτικών κ.α.), πράγμα που τους επιτρέπει να μυρίζουν καλύτερα το περιβάλλον τους. Μέχρι σήμερα οι ερευνητές πίστευαν ότι την πιο ευαίσθητη μύτη έχει ο αρουραίος, ο οποίος διαθέτει περίπου 1.300 γονίδια σχετικά με την όσφρηση.
Οι άνθρωποι διαθέτουν
μόλις 396 γονίδια, σχετικά με τους υποδοχείς της όσφρησης, πράγμα που δείχνει ότι ως είδος έχουμε σταδιακά πάψει να εξαρτιόμαστε από την μύτη μας, αλλά αντίθετα έχουμε δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην όραση.
Εντύπωση προκαλεί το εύρημα ότι η οσφρητική ικανότητα του ανθρώπου σχετίζονται με τα επίπεδα του αλκοόλ στον οργανισμό. Συγκεκριμένα, όπως έδειξε πείραμα ισραηλινών επιστημόνων του Επιστημονικού Ινστιτούτου Weizmann, οι μικρές ποσότητες αλκοόλ βελτιώνουν την όσφρηση, ενώ οι μεγάλες την επιδεινώνουν σημαντικά.
Να σημειωθεί ότι, παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η ανθρώπινη όσφρηση μπορεί να βελτιωθεί κατόπιν εξάσκησης, ενώ έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις όξυνσής της μετά από φαρμακευτική αγωγή ή συνεπεία εγκεφαλικής βλάβης.
—Όσφρηση η οξύτερη αίσθηση
Σε κάθε περίπτωση, όπως έχει δείξει μελέτη του Εργαστηρίου Νευρογενετικής και Συμπεριφοράς, του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ, η όσφρηση είναι η ανθρώπινη αίσθηση που συνδέεται περισσότερο με το κέντρο της μνήμης του εγκεφάλου.
Οι επιστήμονες απέδειξαν ότι η μύτη του ανθρώπου μπορεί να διακρίνει ένα τρισεκατομμύριο διαφορετικές μυρωδιές, τη στιγμή που το μάτι μπορεί να διακρίνει 2,3 έως 7,5 εκατομμύρια διαφορετικές αποχρώσεις χρώματος και το αφτί να ακούσει περίπου 340.000 διαφορετικές τονικότητες.
Προηγούμενες μελέτες που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1920 θεωρούσαν τη μύτη ως ένα μάλλον “παρακατιανό” αισθητήριο όργανο καθώς της απέδιδαν την ικανότητα να αναγνωρίσει μόλις 10.000 διαφορετικές μυρωδιές.
—Πώς λειτουργούν τα γονίδια της όσφρησης
Τα γονίδια της όσφρησης κωδικοποιούν μια σειρά από πρωτεΐνες, οι οποίες βρίσκονται στα κύτταρα της ρινικής κοιλότητας και προσδένονται στα μόρια των οσμών. Στη συνέχεια, τα νευρικά κύτταρα μεταφέρουν τις πληροφορίες για τις μυρωδιές στον εγκέφαλο, όπου γίνεται η ταξινόμηση και η αντίδραση στα ερεθίσματα.
Οι ερευνητές πάντως δεν έχουν κατανοήσει πλήρως πώς λειτουργούν. Σε κάθε περίπτωση, η οσφρητική ικανότητα βοηθά ένα είδος να επιβιώσει καλύτερα στο περιβάλλον του, βρίσκοντας πιο εύκολα τροφή και συντρόφους, ενώ μπορεί να αποφεύγει πιο αποτελεσματικά και τα ζώα – θηρευτές.
