Ταξιδεύοντας με τη δύναμη της φύσης
World Solar Challenge 2013
Γράφει ο
Χρύσανθος Θεράποντος
Μέλος Κεντρικής Επιτροπής Πράσινης Ασπίδας
To 1982 o Hans Tholstrup με το ηλιακό αυτοκίνητο Quiet Achiever διέσχισε 4000 χιλιόμετρα σε 20 μέρες ξεκινώντας από το Περθ της Αυστραλίας και τερματίζοντας στο Σίδνεϊ. Μετά από αυτή την επιτυχία, ο Tholstrup με την βοήθεια της Επιτροπής Tουρισμού της Αυστραλίας διοργανώνουν το 1987, τον πρώτο αγώνα World Solar Challenge. Ένας αγώνας ράλλυ 3000 χιλιομέτρων από το Ντάργουιν στην Αδελαϊδα που διεξάγεται κάθε δυο χρόνια.Ο αγώνας συγκεντρώνει κυρίως ομάδες από κολλέγια και πανεπιστήμια αλλά και ιδιώτες. Τα οχήματα κινούνται μόνο από την ηλιακή ακτινοβολία που συλλέγεται από τα φωτοβολταϊκά πλαίσια στην οροφή του κάθε οχήματος και μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια. Όση ενέργεια περισσεύει ή ανακτάται από το φρενάρισμα, αποθηκεύεται σε μπαταρίες ιόντων λιθίου εντός του οχήματος. Τα τελευταία χρόνια τα οχήματα που διαγωνίζονται έχουν πιο ενεργειακά αποτελεσματικούς κινητήρες και μπαταρίες, πιο ελαφριά και ανθεκτικά υλικά και οι ομάδες συναγωνίζονται έντονα για να κατασκευάσουν καλύτερα ηλεκτρονικά μέσα ελέγχου και τηλεμετρίας.
Ο φετινός αγώνας διεξήχθη από τις 6 εως 13 Οκτωβρίου με τη συμμετοχή 40 ομάδων από 23 χώρες. Για ακόμη μια φορά τα οχήματα διέσχισαν την έρημο της Αυστραλίας, αντιμέτωποι με ζέστη,δυνατούς ανέμους, σκόνη, και άγρια και οικόσιτη πανίδα που εισέβαλλε στον δρόμο. Ο αγώνας ξεκινούσε το πρωϊ κάθε μέρας με στάση το απόγευμα στις πέντε. Ακόμα και τις τελευταίες στιγμές πριν το ηλιοβασίλεμα, οι ομάδες αποσυναρμολογούσαν τις οροφές των οχημάτων με τα φωτοβολταϊκά στοιχεία και τις έστρεφαν κάθετα προς τις ακτίνες του ήλιου για να φορτίσουν όσο μπορούσαν τις μπαταρίες τους για την επόμενη μέρα. Στον αγώνα αυτό δεν κερδίζει απαραίτητα η όμάδα με το πιο γρήγορο αυτοκίνητο, αλλά η ομάδα με την καλύτερη διαχείρηση της διαθέσιμης ενέργειας, που της επιτρέπει να έχει την πιο ψηλή μέση ταχύτητα κατά τη συνολική διάρκεια του αγώνα.
Στον αγώνα υπήρχαν τρεις κατηγορίες συμμετέχοντων. Διεκδικητές του βασικού τρόπαιου ήταν τα οχήματα του Challenger Class. Αυτά ήταν¨καθαρόαιμα¨ αγωνιστικά ηλιακά οχήματα με ένα οδηγό, 4 τροχούς και φωτοβολταικά πλαίσια που βάσει των τεχνικών προδιαγραφών δεν υπερβαίνουν τα 6 τετραγωνικά μέτρα. Σε όλη τη διάρκεια του αγώνα στα οχήματα αυτά επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουν μόνο ενέργεια από τον ήλιο. Πρώτη τερμάτισε η Ολλανδική ομάδα Nuon του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Delft με το όχημα Nuna7, με πάνω από τρεις ώρες διαφορά από το δεύτερο όχημα του Ιαπωνικού Πανεπιστημίου Tokai (που ήταν οι νικητές το 2009 και 2011). Τρίτη με περίπου ενάμιση ώρα διαφορά τερμάτισε η επίσης Ολλανδική Solar Team Twente. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο νικητής του 1987 Sunraycer της General Motors είχε μέση ταχύτητα 67 χιλιόμετρα ανά ώρα ενώ φέτος το Nuna 7 πέτυχε 91 χιλόμετρα ανά ώρα. Πλέον τα ηλιακά αυτοκίνητα μπορούν άνετα να ταξιδέψουν με ταχύτητες άνω των 100χιλιομέτρων ανά ώρα.
Μια άλλη κατηγορία οχημάτων ήταν το Adventure Class όπου έλαβαν μέρος κυρίως παλαιότερα τρίτροχα ηλιακά οχήματα. Έτσι ομάδες με λιγότερους οικονομικούς πόρους είχαν την ευκαιρία να λάβουν μέρος και να δώσουν την ευκαιρία σε καινούργια μέλη να δοκιμαστούν και να απολαύσουν την εμπειρία που προσφέρει αυτό το ταξίδι. Η Αυστραλιανή ομάδα Aurora από την Μελβούρνη τερμάτισε πρώτη στην κατηγορία αυτή, ικανοποιώντας το ντόπιο κοινό. Το αφιλοκερδές ίδρυμα Aurora Vehicle Association έχει συμμετάσχει σε όλους τους αγώνες του World Solar Challenge από την αρχή του θεσμού το 1987 και ήταν οι μεγάλοι νικητές το 1999. Δεύτεροι και τρίτοι τερμάτισαν οι ομάδες Antakari από την Χιλή και Sikat από τις Φιλιππίνες.
Nuon Team: Μια ομάδα στην αιχμή της τεχνολογίας
Τι ήταν αυτό που έφερε την ομάδα του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Delft για ακόμη μια χρονιά στην πρώτη θέση αυτού του σκληρού αγώνα; Μετά από δοκιμές διαφόρων ποιοτήτων φωτοβολταϊκών, επιλέχθηκε ένα είδος πειραματικών φωτοβολταϊκών από εξειδικευμένη κατασκευαστική εταιρεία. Ακόμα και η διαφανής μεμβράνη(laminate) που καλύπτει και προστατεύει τα πλάισια, αποτελεί το πιο εξελιγμένο υλικο του είδους του. Εκτός του ότι επιτρέπει 98% του φωτός να περάσει η μεμβράνη αυτή περιέχει πυραμίδες από νανοσωματίδια που συγκεντρώνουν το φως που καταλήγει στα φωτοβολταϊκά. Εταιρείες όπως η NASA και η Google χρησιμοποιούν επίσης το συγκεκριμένο υλικό. Όσο για την ανάρτηση, αυτή κατασκευάστηκε από ελαφριά υλικά με μεγάλη ακρίβεια στην κατασκευή τους. Στόχος η μέγιστη δυνατή ευθυγράμμιση των τροχών για μίνιμουμ σπατάλη ενέργειας και μέγιστοποίηση της απόστασης ταξιδιού. Η υπόλοιπη στρώση πάνω στο σασί, εκτός από ελαφριά και με ελάχιστη αεροδυναμική αντίσταση, έπρεπε να είναι ανθεκτική και στις σκληρές συνθήκες της Αυστραλιανής υπαίθρου. Αυτό όμως που εντυπωσίασε τους δημοσιογράφους και προκάλεσε δέος στους αντιπάλους κατά τον τεχνικό έλεγχο πριν τον αγώνα ήταν οι συγκεντρωτές ενέργειας. Τα πανάκριβα αυτά εξαρτήματα αποτελούνταν από ελαφριά κουτιά από ανθρακονήματα που περιείχαν πολύ μικρά αλλά δυνατά φωτοβολταϊκά μεγέθους 0.6 Χ 0.6 χιλιοστά το κάθε ένα. Τα κουτία αυτά ήταν αποθηκευμένα εντός του οχήματος και χρησιμοποιήθηκαν όταν αυτό έκανε στάση για να μετατρέψουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρισμό, δίνοντας στην ομάδα ένα πλεονέκτημα στην συλλογή ενέργειας.
Team Eindhoven: Φέρνοντας τα ηλιακά αυτοκίνητα στην καθημερινότητα μας
Για πρώτη φορά φέτος στο WSC υπήρξε και μια τρίτη κατηγορία αυτοκινήτων, το Cruiser Class, με τετράτροχα ηλιακά οχήματα με δυναμικότητα τουλάχιστον δύο ατόμων. Τα οχήματα της κατηγορίας αυτής εκτός από την ηλιακή ενέργεια είχαν το δικαίωμα να φορτίσουν τις μπαταρίες τους σε προκαθορισμένα σημεία της διαδρομής. Βαθμολογήθηκε η ταχύτητα αλλά και η πρακτικότητα του κάθε οχήματος. Η ομάδα του Πανεπιστημίου Αϊντχόφεν της Ολλανδίας με το αυτοκίνητο Stella θριάμβευσε καταλαμβάνοντας άνετα την πρώτη θέση με ταχύτητες που έφταναν τα 120 χιλιόμετρα/ώρα, με τέσσερεις επιβάτες αντί δύο ή τρεις που είχαν οι ανταγωνιστές τους. Παρόλο που τερμάτισαν δεύτεροι, η αισθητική του αυτοκινήτου, η άνεση του εσωτερικού, η ύπαρξη πορτπαγκάζ και το γεγονός ότι ήταν κατασκευασμένο από προσιτά υλικά για το πλατύ κοινό συνέτειναν στο αποτέλεσμα. Την δεύτερη θέση κέρδισαν το Hochschule Bochum από την Γερμανία και την τρίτη θέση το όχημα Sunswift του Αυστραλιανού πανεπιστημίου UNSW. Το Stella ήταν το μόνο όχημα στην εκδήλωση με πινακίδα κυκλοφορίας αποδεικνύοντας ότι τα ηλιακά/ηλεκτρικά οχήματα θα μπορούσαν στο εγγύς μέλλον να έχουν μερίδα στην αυτοκίνηση της καθημερινότητας.
Το σχόλιο μου
Η χώρα της τουλίπας και φημισμένη για τις μεγάλες καλλιέργιες σε θερμοκήπια χρωστά μεγάλο μέρος από τη γεωργική φήμη της στην εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας. Είναι η πέμπτη φορά που η Ολλανδική ομάδα του Delft κερδίζει τον αγώνα WSC. Μια ομάδα από μια χώρα της Βόρειας Ευρώπης με λίγο ήλιο. Αντίθετα στην ηλιόλουστη Κύπρο, η γραφειοκρατία φαίνεται να βάζει τροχοπέδη στη δημιουργία νέων φωτοβολταικών πάρκων από την μια και από την άλλη ο συντηρητισμός σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση καθυστερεί την εξάπλωση της χρήσης φωτοβολταϊκών σε οικίες με την μέθοδο net metering.
Ευχόμαστε σύντομα να ξεπεραστούν τα εμπόδια. Αυτή τη στιγμή χρειαζόμαστε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όσο ποτέ πριν.
