ΤΕΡΜΑΤΙΖΕΤΑΙ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΓΙΑ ΛΑΤΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠ. ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Από την πρόσφατη υπόθεση για τη δημιουργία νέας λατομικής ζώνης στην Επαρχία Λάρνακας κρατούμε δυο πράματα.
Πρώτον, την έγκαιρη αφύπνιση του κόσμου που έδειξε πόση δύναμη έχει όταν συσπειρώνεται και μάχεται για το καλό του τόπου. Αυτή η κινητοποίηση θορύβησε τους πάντες και έδειξε πόση δύναμη έχει ο απλός πολίτης όταν αντιδρά με πλάνο. Απόδειξη η ευρεία ανταπόκριση, που είχε ως επιστέγασμα την ανακοίνωση από πλευράς υπουργείου για τον τερματισμό των όποιων σεναρίων περί Λατομικής Ζώνης στην επαρχία Λάρνακας.
Το δεύτερο που κρατούμε από την όλη ιστορία, έχει να κάνει με την έλλειψη επαρκούς πλάνου που χαρακτηρίζει την κυπριακή πολιτεία. Δεδομένη η ανάγκη για λατομικά υλικά. Οπόταν πρέπει να οριοθετηθούν συγκεκριμένα σημεία κι εκεί που διαπιστώνεται ότι θα υπάρχει περιβαλλοντική καταστροφή, να υπάρχει υποχρέωση αποκατάστασης. Υπάρχουν τρόποι να διασφαλιστεί αυτό.
Η δημόσια διαβούλευση
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι η δημόσια διαβούλευση που έγινε την Πέμπτη 30/01/2020 στο Περιβαλλοντικό Κέντρο στην Κοινότητα Σκαρίνου, φούντωσε τις ανησυχίες. Η δε ανακοίνωση από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης στις 5 Φεβρουαρίου αντί να καταλαγιάσει τις αντιδράσεις ενέτεινε τις αντιδράσεις.
Η ανακοίνωση ανέφερε ότι στόχος των μελετών είναι η πιθανή δημιουργία νέας λατομικής ζώνης στην Επαρχία Λάρνακας για κάλυψη μεσοπρόθεσμων και μακροχρόνιων αναγκών σε λατομικά υλικά της εν λόγω Επαρχίας, όταν θα πλησιάσει η εξάντληση των υφιστάμενων αποθεμάτων, κάτι που εκτιμάται πως θα γίνει σε περίοδο περίπου 20 ετών, ανάλογα με τους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας.
Για τον σκοπό αυτό επιλέχθηκαν τρεις πιθανές περιοχές εντός των ορίων των κοινοτήτων Βαβατσινιάς – Λαζανιάς, Πάνω Λευκάρων – Λυθροδόντα και Δελίκηπου.
Η μελέτη, η οποία έγινε από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης για το θέμα, αντιστοιχούσε με την αποκοπή μεγάλου αριθμού δέντρων:
- Λατομευτική Ζώνη Α΄ Βαβατσινιάς που προνοεί αποκοπή μέχρι 15,000 δέντρων.
- Λατομευτική Ζώνη Β΄ Λευκάρων που προνοεί αποκοπή μέχρι 7,250 δέντρων.
- Λατομευτική Ζώνη Γ΄ Δελίκηπου που προνοεί αποκοπή μέχρι 20,000 δέντρων.
- Λατομευτική Ζώνη Δ΄ Δελίκηπου που προνοεί αποκοπή μέχρι 6,500 δέντρων.
Χαρακτηριστική αντίδραση
Η δε αντίδραση της Κυπριακής Ομοσπονδίας Κυνηγίου και Διατήρησης Άγριας Ζωής (ΚΟΚ&ΔΑΖ) στις 31/01 ήταν παροιμιώδης και χαρακτηριστική: «Είναι πλέον δεδομένο ότι κάποιες ζώνες έχουν μπει απλώς για να απορριφθούν για να καταλήξουν στις εναπομείνασες ξεγελώντας τους κατοίκους και μετριάζοντας της αντιδράσεις, κάτι το οποίο απέτυχαν να καταφέρουν. Είναι επίσης δεδομένο ότι στις εν λόγω περιοχές είχαν απορριφθεί πριν λίγα χρόνια από το Τμήμα Περιβάλλοντος Λατομευτικές αιτήσεις από ιδιώτες, είναι επίσης δεδομένο ότι δεν υπάρχει κάτοικος της περιοχής, περιβαλλοντική οργάνωση, κοινοτική αρχή που θα αποδεχθεί η θα επιτρέψει την καταστροφή οποιασδήποτε περιοχής γύρω από την «Αετομουττη» ή οποιοδήποτε άλλο σημείο στην Επαρχία Λάρνακας, είναι επίσης δεδομένο ότι οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις των πολιτών, είτε αυτοί ονομάζονται κάτοικοι, είτε κυνηγοί ή Δημοτικές/Κοινοτικές Αρχές, θα είναι μαζικές και πιο έντονες από κάθε προηγούμενη φορά που η εν λόγω Παρθένα Δασική περιοχή είχε τεθεί στο στόχαστρο για παρόμοια περιστατικά. Είναι επίσης δεδομένο ότι η Επαρχία Λάρνακας δεν χρειάζεται επιπλέον λατομευτικά υλικά σύμφωνα και με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Λατόμων, μέχρι και το 2050. Φωτοβολταϊκά Πάρκα, Αιολικά Πάρκα και Λατομία έχουν συρρικνώσει σημαντικά τους βιότοπους της επαρχίας μας θέτοντας σε κίνδυνο την Χλωρίδα και την Πανίδα. Η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, η υποβάθμιση της αξίας των περιούσιων τους, η υποβάθμιση των βιοτόπων και η υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της επαρχίας, μας μετατρέπει σε δεύτερης κατηγορίας πολίτες στην ίδια μας την χώρα. H Κυπριακή Ομοσπονδία Κυνηγίου (ΚΟΚ&ΔΑΖ) Λάρνακας ανακοινώνει και επίσημα ότι θα αντιδράσει έντονα και χωρίς προηγούμενο και θα καλέσει τους 54 Κυνηγετικούς Συλλόγους, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένα σωματεία, της Επαρχίας με 12,000 κυνηγούς μέλη και της 50,000 κυνηγούς της χώρας μας σε μαζικές κινητοποιήσεις σε περίπτωση που το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης δεν αποσύρει άμεσα την ΕΜΜΟΝΗ του (γιατί περί αυτού πρόκειται) να εξυπηρετήσει κάποιους εις βάρος των πολιτών, των κατοίκων και των φυσιολατρών της περιοχής».
Ορφανίδης και Οικολόγοι
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Λάρνακας, Χρίστος Ορφανίδης, με ανακοίνωσή του έκανε λόγο για περιοχές που «αποτελούν μοναδικούς βιότοπους και περιβάλλονται από παρθένα δάση και η δημιουργία τέτοιων ζωνών με την πρόνοια αποκοπής χιλιάδων δέντρων θα ήταν καταστροφική για το περιβάλλον και θα συμβάλει στην εκπομπή αερίων και η μελέτη οφείλει να εξηγήσει τις συνέπειες από την αύξηση στην εκπομπή αερίων και αν στα πλαίσια αυτά έγιναν σχετικές μελέτες και κατά πόσο θα αυξήσουν τα ευπαθή ενδιαιτήματα στις κλιματικές αλλαγές καθώς επίσης αν μελετήθηκαν κλιματικές αλλαγές για τη δυνητικότητα απερήμωσης».
Ο κ. Ορφανίδης στην συνέχεια, απευθυνόμενος στην Επίτροπο Περιβάλλοντος, την κάλεσε να τοποθετηθεί σε σχέση με το πόσα χρόνια ζωής έχουν τα υφιστάμενα λατομεία της Κύπρου και κατά πόσο έγιναν οι οποιεσδήποτε μελέτες για την πιθανότητα επέκτασης τους. Επίσης, διερωτήθηκε αν το Τμήμα Περιβάλλοντος θα ακολουθήσει την ίδια γραμμή και τώρα, όπως το 2013, όταν είχε απορρίψει την προσπάθεια για δημιουργία λατομικών ζωνών στην περιοχή. Ο κ. Ορφανίδης διερωτήθηκε αν το Τμήμα «θα αντιδρά για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις όπου και τώρα με τη νέα μελέτη δεν τους ζητήθηκαν οι απόψεις τους όπως δε ζητήθηκαν και από την Υπηρεσία Πολεοδομίας για τυχόν αλλαγές Ζωνών».
Εξάλλου, το Κίνημα Οικολόγων, επεσήμανε ότι προκύπτει «πολύ σοβαρό περιβαλλοντικό ζήτημα το οποίο επηρεάζει τις περιοχές των χωριών Λεύκαρα, Μαθιάτη, Λυθροδόντα, Βαβατσινιά, Κόρνο, Λαζανιάς ,και Δελίκηπο. Οι περιοχές που προορίζονται να φιλοξενήσουν πιθανά λατομεία, βρίσκονται σε μικρή απόσταση από κατοικημένες περιοχές γεγονός το οποίο θα επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των κατοίκων. Πολλές περιοχές των χωριών αυτών βρίσκονται στην Ειδική Ζώνη Διατήρησης του «Δάσος Μαχαιρά», ή στην Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Ποταμός Πεντάσχοινος» εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής βρίσκεται εντός της περιοχής του Δικτύου Natura 2000, ενώ επηρεάζεται και η Ζώνη Ειδικής Προστασίας «Περιοχή Τζιόνια».
Το Κίνημα επεσήμανε, ακόμη, πως «η νέα λατομευτική ζώνη που σκοπεύουν να δημιουργήσουν οι κυβερνώντες θα προκαλέσει μεγάλη ενόχληση και προβλήματα τόσο στους κατοίκους των περιοχών, όσο και στο περιβάλλον που θα ρυπαίνεται καθημερινά, ακόμα και στις στρατιωτικές μονάδες. Επίσης σύννεφα από σκόνη θα καλύψουν τα δάση από τις εκρήξεις, την κίνηση των φορτηγών και τη λειτουργία της σκυροθραυστικής μονάδας».
«Κλείνουμε το δρόμο
για νέα λατομική ζώνη…»
Στις 12 Φεβρουαρίου στον Λυθροδόντα πραγματοποιήθηκε συνάντηση όλων των οργανωμένων συνόλων των κοινοτήτων Κόρνου, Δελίκηπου και Λυθροδόντα με σκοπό την καλύτερη οργάνωση των μέτρων για τη διάσωση της περιοχής. Ο συντονισμός έγινε από τους κοινοτάρχες Λυθροδόντα, Κόρνου και Δελικήπου, καθώς και από τον Δήμαρχο Λευκάρων.
Προγραμματίστηκε, μάλιστα, δυναμική αντίδραση για τις 8 Μαρτίου.
Η δικαίωση
Εν τέλει η δικαίωση ήρθε μέσα από ανακοίνωση του υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος:
«Τερματίζεται οποιαδήποτε ενέργεια ή συζήτηση για το θέμα της δημιουργίας νέας λατομικής ζώνης στην επαρχία Λάρνακας
Πραγματοποιήθηκε (20/02/2020) υπηρεσιακή σύσκεψη για το θέμα της πιθανής δημιουργίας νέας λατομικής ζώνης στην Επαρχία Λάρνακας. Στη σύσκεψη συμμετείχαν ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, οι Διευθυντές ή εκπρόσωποι των εμπλεκόμενων τμημάτων του Υπουργείου (Γεωλογικής Επισκόπησης, Μεταλλείων, Δασών και Περιβάλλοντος) και άλλοι υπηρεσιακοί παράγοντες.
Στη συζήτηση που έγινε κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, διαπιστώθηκε ότι η εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τις περιπτώσεις περιοχών που θα μπορούσαν να περιληφθούν στη λατομική ζώνης Λάρνακος, έγινε με σκοπό την κάλυψη μακροπρόθεσμων αναγκών της επαρχίας Λάρνακας σε κατάλληλης ποιότητας λατομικά υλικά. Η ΣΜΠΕ υλοποιήθηκε στη βάση θεσμοθετημένων διαδικασιών, μετά από σχετικές αποφάσεις της Επιτροπής Αειφόρου Ανάπτυξης Ορυκτών Πόρων.
Στη σύσκεψη αναλύθηκαν όλα τα δεδομένα για το θέμα και αποφασίστηκε όπως η προσπάθεια επικεντρωθεί στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων με την αξιοποίηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας, μέσα από μελέτη για την Αειφόρο Ανάπτυξη των Ορυκτών Πόρων της Κύπρου, που θα αφορά την περίοδο έως το 2050, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί προς το τέλος του 2021. Η εν λόγω μελέτη θα εξετάσει όλα τα θέματα που αφορούν τους ορυκτούς πόρους της Κύπρου με ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα της κυκλικής οικονομίας και της ανακύκλωσης, στις νέες πρακτικές της βιομηχανίας, καθώς επίσης στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου και ειδικότερα της διαδικασίας αδειοδότησης λατομείων. Στο πλαίσιο αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα που θα προκύψουν, θα γίνει επανεκτίμηση των αναγκών και θα υποβληθεί εισήγηση για τον καθορισμό νέας πολιτικής για τα θέματα των ορυκτών πόρων.
Με βάση τα πιο πάνω, αποφασίστηκε να τερματιστούν οποιεσδήποτε ενέργειες ή συζητήσεις για το θέμα της πιθανής δημιουργίας νέας λατομικής ζώνης στην Επαρχία Λάρνακας. Επαναξιολόγηση του θέματος θα γίνει μετά την ολοκλήρωση της μελέτης για την Αειφόρο Ανάπτυξη των Ορυκτών Πόρων της Κύπρου, που θα αφορά την περίοδο έως το 2050 και στη βάση των δεδομένων που θα προκύψουν».
Η θέση της Πράσινης Ασπίδας
Η ΑΝΆΓΚΗ ΓΙΑ ΛΑΤΟΜΙΚΆ υλικά είναι δεδομένη. Όπως δεδομένο είναι ότι πρέπει να διαφυλαχθεί ο φυσικός πλούτος της Κύπρου, η χλωρίδα και η πανίδα μας.
Η λύση, λοιπόν, βρίσκεται κάπου στη μέση. Εκεί που η δημιουργία λατομικών ζωνών είναι απαραίτητη αλλά θα επηρεάσει το περιβάλλον, θα πρέπει να τίθεται ξεκάθαρος όρος στα συμβόλαια με τις εταιρείες ούτως ώστε η περιοχή να αποκαθίσταται πλήρως. Η νομολογία (Ο περί Ρύθμισης Μεταλλείων και Λατομείων Νόμος) προνοεί ότι σε τέτοιες περιπτώσεις το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να θέσει αυτόν τον ξεκάθαρο όρο.
Κι εκεί που δεν είναι εφικτό αυτό, θα μπορούσε με άλλους τρόπους να αντισταθμιστεί μια ενδεχόμενη παρέμβαση στο περιβάλλον. Αν για παράδειγμα παραδιδόταν μια περιοχή για λατομική/μεταλλευτική αξιοποίηση που είναι δύσκολο να αποκατασταθεί, τότε να διασφαλίζεται ο εξωραϊσμός και η δενδροφύτευση μιας άλλης περιοχής.
Ή ακόμη η Πολιτεία αξιοποιώντας χαλίτικη γη θα μπορούσε να δημιουργήσει «τράπεζες δενδρυλλίων», έτοιμες να τροφοδοτήσουν με «πνεύμονες πρασίνου» μια περιοχή που για διάφορους λόγους πρέπει να αποκατασταθεί.
Λύσεις υπάρχουν φτάνει να το θέλουμε πραγματικά.
