Μεταλλαγμένα ή αλλιώς γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί είναι οι οργανισμοί εκείνοι οι οποίοι δημιουργήθηκαν τεχνητά από τους επιστήμονες με την αφαίρεση ή την προσθήκη γονιδίων που προέρχονται από οργανισμούς που μπορεί να ανήκουν ακόμα και σε εντελώς διαφορετικά είδη.
Η εξέλιξη της γενετικής επιστήμης συνέβαλε στην παραγωγή τροφίμων και οργανισμών με τροποποίηση του γενετικού τους κώδικα. Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας της γενετικής μηχανικής είναι δυνατή η παραγωγή φυτών και ζώων ή ψαριών με νέες ιδιότητες. Τα νέα αυτά χαρακτηριστικά συνήθως αφορούν την ανθεκτικότητα τους σε ασθένειες, σε παράσιτα, στην ταχύτητα ανάπτυξής τους, στην εμφάνισή τους ή ακόμα και στη γεύση τους. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα παίζουν καθοριστικό ρόλο στη γεωργία, στην κτηνοτροφία, στην ιχθυοκαλλιέργεια και γενικά στη διατροφή σε παγκόσμια κλίμακα.
Τέσσερα είναι τα βασικά είδη που υπόκεινται γενετικές μεταλλάξεις: το καλαμπόκι, η σόγια, η ελαιοκράμβη (φυτό που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ραφινέλαιων) και η πατάτα. Ακόμα και αν δεν τρώμε μεταλλαγμένο καλαμπόκι εμείς οι ίδιοι, το 80% της καλλιέργειας μεταλλαγμένης σόγιας και καλαμποκιού καταλήγουν στα εκτροφεία και στα ιχθυοτροφεία για να θρέψουν τα ζώα, των οποίων αργότερα θα καταναλώσουμε το γάλα, τα αβγά, το κρέας και τα παράγωγά τους. Θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι, τελικά, το μεταλλαγμένο υλικό δεν φτάνει στο στομάχι μας, καθώς έχει ήδη υποστεί αλλοίωση μέσα στο σώμα του ζώου. Δεν είναι εξακριβωμένο κατά πόσο η ποσότητα τροφής ενός ζώου χάνεται με την επεξεργασία της τροφής της τροφής από το ίδιο το ζώο ή αν διατηρείται και μεταφέρεται στον άνθρωπο. Το πρόβλημα είναι ότι τα ζώα καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες μεταλλαγμένης τροφής που οι εκτροφείς τους αγνοούν τι τα ταΐζουν.
Σύμφωνα με σχέδιο του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισμού, σύντομα θα εφαρμοστεί νομοθεσία για τη σήμανση των ζωοτροφών. Μέχρι τότε, όμως, κανείς δεν ξέρει τι τρώνε τα ζώα και σε ποιο ποσοστό η τροφή τους είναι μεταλλαγμένη ή ακόμα και ζωικής προέλευσης. Μια από τις εταιρείες κολοσσούς στην παραγωγή μεταλλαγμένων σπόρων πήρε άδεια τον περασμένο Φεβρουάριο να ρίξει στην αγορά γενετικά μεταλλαγμένο καλαμπόκι: το φυτό αυτό περιέχει ένα γονίδιο που παράγει μια τοξίνη για να σκοτώσει τα σκουλήκια που καταστρέφουν τις ρίζες του. Οι ιθύνοντες της εταιρείας διαβεβαιώνουν ότι το καλαμπόκι αυτό δεν προορίζεται να καταναλωθεί από ανθρώπους, αλλά από ζώα. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και σε επεξεργασμένα προϊόντα, όπως σιρόπια. Κανείς όμως δεν μπορεί να εγγυηθεί αν αυτή η έμμεση κατανάλωση του μεταλλαγμένου καλαμποκιού είναι βλαβερή ή όχι για μας.
Κίνδυνοι για τον άνθρωπο και το περιβάλλον
Από έρευνες που έχουν γίνει έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει το ενδεχόμενο πρόκλησης αλλεργιών μέσω της κατανάλωσης μεταλλαγμένων, αύξηση της αντίστασης των μικροβίων στα αντιβιοτικά και μείωση της αποτελεσματικότητας αυτών των φαρμάκων. Υπάρχει επίσης η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου ή άλλες επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία.
Όσον αφορά το περιβάλλον, οι κίνδυνοι από την απελευθέρωση των μεταλλαγμένων είναι πολλοί και μεγάλοι. Μέσω της γύρης μπορεί να γίνει ανεπιθύμητη μεταφορά γενετικά τροποποιημένων χαρακτηριστικών σε άλλους οργανισμούς με φυσικούς τρόπους, απώλεια του πλούτου της βιολογικής διαφοροποίησης στο φυτικό και ζωικό βασίλειο, άγνωστες επιδράσεις σε μικρόβια ή άλλους μικροοργανισμούς του εδάφους. Μπορεί επίσης να αυξηθεί η ανθεκτικότητα ορισμένων ζιζανίων. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα ορισμένα είδη να αυξηθούν υπερβολικά και άλλα να εξαφανιστούν εντελώς. Το ίδιο ισχύει φυσικά και για τα ζώα που τρώνε τα φυτά. Αυτό όμως είναι μια τεράστια απειλή για την ισορροπία του περιβάλλοντος.
Υπάρχει πιθανότητα εξαφάνισης των φυτών που δεν είναι μεταλλαγμένα γιατί δεν θα μπορούν να τα ανταγωνιστούν. Η διασταύρωση των μεταλλαγμένων με την φυσική βλάστηση θα έχει τεράστιους κινδύνους για το περιβάλλον. Το χειρότερο βέβαια είναι ότι έτσι και ελευθερωθούν τα μεταλλαγμένα στο περιβάλλον δεν θα μπορέσουμε να τα πάρουμε πίσω. Η ζημιά ήδη θα έχει γίνει.
Καμία ουσία δεν υπάρχει σε μια κοινωνία που δεν έχει καταφέρει να δώσει κάποιο ουσιαστικό νόημα στα όνειρα των νέων και αδυνατεί έτσι να τους ανοίξει τους ορίζοντες, να τους προσφέρει δηλαδή προοπτικές καριέρας και αξιοπρεπούς ζωής. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της κυπριακής κοινωνίας είναι η υψηλή ανεργία στους νέους και η μη αξιοποίηση τους σε τομείς που έχουν καταρτιστεί σε επίπεδο ανώτατων σπουδών. Γεγονός που συνδέεται με την αναξιοκρατία, το ρουσφέτι και τις μη παραγωγικές συμπεριφορές των μεγαλύτερων ηλικιών.
