Τα 105 είδη λεμούριου που ζουν αποκλειστικά στη Μαδαγασκάρη, αυτό το τροπικό θαύμα του Ινδικού Ωκεανού, είναι όλα καταδικασμένα σε εξαφάνιση, αν δεν αντιμετωπιστεί η φτώχια που οδηγεί τους κατοίκους του νησιού στη λαθροθηρία και την αποψίλωση.
«Όσο υπάρχει φτώχια δεν μπορεί κανείς να περιμένει ότι θα αποτρέψουμε την εξαφάνιση των λεμούριων» λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Τζόνα Ρατσιμπαζάφι του Πανεπιστημίου του Ανταναναρίβο.
Οι λεμούριοι, ενδημικοί κάτοικοι του νησιού, αντιστοιχούν στο 20% του συνόλου των πρωτευόντων θηλαστικών του πλανήτη, των στενότερων συγγενών του ανθρώπου.
Κάθε χρόνο όμως οι φωτιές καταστρέφουν δύο εκατομμύρια στρέμματα ζούγκλας και ήδη το νησί έχει χάσει το 87% των δασών του.
Ήδη, τα 93 από τα 105 είδη λεμούριου βρίσκονται στην Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών.
«Αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός αποδάσωσης μπορεί κανείς να περιμένει ότι μέσα σε 20-25 χρόνια δεν θα έχει απομείνει καθόλου δάσος, οπότε δεν θα υπάρχουν πια και λεμούριοι» προβλέπει ο Ρατσιμπαζάφι.
Το μέλλον των σπάνιων πιθήκων φαίνεται ότι εξαρτάται από την οικονομική κατάσταση της χώρας. Το 92% των κατοίκων της Μαδαγασκάρης ζει με λιγότερο από 2 δολάρια την ημέρα, και οι συνθήκες έχουν επιδεινωθεί μετά την κατάληψη της εξουσίας από τον ηγέτη Άντρι Ραχοελίνα το 2009. Η χρεοκοπημένη κυβέρνηση προγραμματίζει προεδρικές εκλογές στα τέλη Οκτωβρίου σε μια προσπάθεια να τερματιστεί η τετραετής πολιτική κρίση.
Στο μεταξύ, η οικονομική βοήθεια από άλλες χώρες έχει ανασταλεί και η χώρα αντιμετωπίζει κίνδυνο λιμού, έπειτα και από την επιδρομή ακρίδων που σάρωσε φέτος το νησί.
Ακόμα και η τουριστική βιομηχανία της Μαδαγασκάρης υπέστη σοβαρό πλήγμα αυτό το μήνα έπειτα από το λιντσάρισμα δύο ευρωπαίων τουριστών που κατηγορήθηκαν ότι σκότωσαν ένα αγόρι στο τουριστικό νησάκι του Νόσι Μπε.
Εδώ και δεκαετίες το δάσος δίνει σταδιακά τη θέση του σε καλλιέργειες, οι οποίες επεκτείνονται και μετακινούνται. «Στις τροπικές χώρες όπως η Μαδαγασκάρη το έδαφος είναι πολύ φτωχό» εξηγεί ο Ρατσιμπαζάφι. Αυτό σημαίνει ότι οι αγρότες μετακινούν κάθε χρόνο τα χωράφια τους αφήνοντας πίσω τους ερημωμένη γη.
Εκτός από την ίδια την αποψίλωση, οι λεμούριοι κινδυνεύουν από τους παράνομους υλοτόμους που κυνηγούν τους πιθήκους ως τροφή όταν κατασκηνώνουν στο δάσος. «Συχνά δεν παίρνουν μαζί τους αρκετή τροφή και τρώνε λεμούριους επειδή είναι πιο εύκολο να τους πιάσουν από ό,τι τα πουλιά» λέει ο Τοβοναναχάρι Ρασολοφοχαριβέλο, ένας άλλος ειδικός στα πρωτεύοντα.
Ελπίδα προσφέρει ωστόσο η διεθνής καμπάνια που έχουν ξεκινήσει τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις προκειμένου να συγκεντρώσουν 8 εκατ. δολάρια και να προσφέρουν στους κατοίκους εναλλακτικές πηγές βιοπορισμού.
«Χρηματοδοτούμε δραστηριότητες όπως η καλλιέργεια φασολιών και η εκτροφή χοίρων, κοτόπουλων και ψαριών έτσι ώστε οι κάτοικοι να σταματήσουν να καταστρέφουν το δάσος» εξηγεί ο Μπένζαμιν Αντριαμιχάγια, εκπρόσωπος του αμερικανικού Ινστιτούτου για τη Διατήρηση του Τροπικού Περιβάλλοντος (ICTE).
«Είναι όμως δύσκολο να αναπληρώσει κανείς το εισόδημα των ντόπιων που δεν σκέφτονται μακροπρόθεσμα», επισημαίνει.
