Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόταση για την εξόντωση των 50 ξενόφερτων φυτών και ζώων που προκαλούν τα σημαντικότερα προβλήματα στο περιβάλλον, την οικονομία και την ανθρώπινη υγεία.
Η πρόταση, η οποία θα πρέπει τώρα να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προβλέπει απαγόρευση της εισαγωγής και της πώλησης των 50 στοχευόμενων ειδών και απαιτεί από τις χώρες-μέλη να επαγρυπνούν για την εμφάνισή τους.
Επιπλέον, οι χώρες-μέλη υποχρεώνονται να λάβουν μέτρα ώστε να κρατήσουν χαμηλά τους πληθυσμούς των απαγορευμένων ειδών ή να τα εξαλείψουν από το περιβάλλον.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, περίπου 12.000 ξενικά είδη χλωρίδας και πανίδας έχουν εντοπιστεί στην Ευρώπη. Από αυτά, το 10 με 15 τοις εκατό εκτιμάται ότι είναι εισβάλλοντα και ευθύνονται για ζημίες έως και 12 δισ. ευρώ το χρόνο στη γεωργία, τις υποδομές και την υγεία.
Τα εισβάλλοντα, ή ξενικά, είδη, έχουν αναδειχθεί σε μια από τις σημαντικότερες αιτίες εξαφάνισης ενδημικών ειδών, τα οποία κυνηγούν ή ανταγωνίζονται μέχρι πλήρους εξολόθρευσης.
Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, η «ασιατική βρομοκαρυδιά» (Ailanthus altissima) έχει αναδειχθεί στο πιο επιτυχημένο αυτοφυές δέντρο των πόλεων, ενώ το ξινοτρίφυλλο ή ξυνήθρα (Οxalis pes-caprae) έχει αποδειχθεί άκρως επιτυχημένος παρείσακτος.
Εκτός όμως από τις βλάβες στα οικοσυστήματα, τα ξενικά είδη συχνά συνιστούν ορισμένες φορές απειλή για την ανθρώπινη υγεία, όπως συμβαίνει με το ασιατικό κουνούπι-τιγρη (Aedes albopictus), φορέα ασθενειών όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Στην ΕΕ υπάρχουν ήδη νόμοι για την προστασία σημαντικών ειδών της χλωρίδας και της πανίδας από ξενόφερτους κινδύνους. Η Κομισιόν, ωστόσο, αναγνωρίζει ότι οι υφιστάμενοι κανονισμοί είναι «αποσπασματικοί», όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Τζο Χένον. «Χρειαζόμαστε κάτι σε επίπεδο ΕΕ ώστε να κλείσουν τα κενά» είπε.
Η νέα πρόταση θέτει κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση μιας λίστας 50 απαγορευμένων ειδών με βάση επιστημονικά κριτήρια και εκτιμήσεις του κινδύνου. Δεν ορίζει πάντως κριτήρια για την ένταξη ενός είδους στη λίστα, και δεν αποσαφηνίζει αν θα απαιτείται για αυτό η συμφωνία όλων των χωρών-μελών. Ασαφές, επίσης, παραμένει αν τα εξωτικά κατοικίδια ζώα θα εξαιρεθούν από το μέτρο.
Στην πρόταση της Επιτροπής αντέδρασε η BirdLife, μια οργάνωση για την προστασία των πτηνών, η οποία θεωρεί τα μέτρα ανεπαρκή. «Το όριο των 50 ειδών για τα οποία πρέπει να λαμβάνονται μέτρα, με τη δυνατότητα επαναξέτασης της λίστας μόνο έπειτα από 5 χρόνια, είναι μια σοβαρή αδυναμία της πρότασης» αναφέρει η οργάνωση σε ανακοίνωσή της.
Παρά τις πιθανές αδυναμίες, ωστόσο, η πρόταση θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση προβλημάτων σε ένα κοινό, πανευρωπαϊκό μέτωπο.
Η Γερμανία, για παράδειγμα, θα ωφελούνταν από την καταπολέμηση του ηράκλειου Heracleum mantegazzianum, ενός ασιατικού φυτού του οποίου ο χυμός προκαλεί σοβαρή φωτοδερματίτιδα ή ακόμα και τύφλωση. Η Γερμανία καταβάλλει προσπάθειες για την εξολόθρευση του φυτού, ωστόσο ο εισβολέας μπορεί πάντα να επιστρέψει από τα σύνορα με τη Γαλλία, η οποία δεν προσπαθεί να το εξαλείψει.
Αν όμως το εισβάλλον είδος μπει τελικά στη μαύρη λίστα, η Γαλλία θα αναγκαστεί να λάβει μέτρα.
